Các sơ đồ chiến thuật bóng đá được ứng dụng nhiều tại Anh

Premier League không chỉ nổi tiếng bởi tốc độ cao, thể lực dồi dào và bầu không khí cuồng nhiệt, mà còn là nơi chứng kiến sự phát triển và biến hóa không ngừng của các sơ đồ chiến thuật bóng đá. Dưới bàn tay của những HLV tài năng như Pep Guardiola, Jürgen Klopp, Mikel Arteta hay Erik ten Hag, bóng đá Anh đã và đang là “phòng thí nghiệm chiến thuật” sôi động bậc nhất châu Âu. Hãy cùng kiến thức bóng đá điểm qua những chiến thuật phổ biến nhất tại xứ sở sương mù.

Sơ đồ 4-3-3: Lựa chọn ưa thích của các đội chơi kiểm soát bóng

Sơ đồ 4-3-3 được xem là một trong những sơ đồ linh hoạt và hiện đại nhất hiện nay, và được nhiều đội bóng tại Premier League như Manchester City, Liverpool, hay Arsenal áp dụng.

Trong 4-3-3, đội hình gồm 4 hậu vệ, 3 tiền vệ và 3 tiền đạo (gồm 1 trung phong và 2 cầu thủ chạy cánh). Theo các trang tin nhận định bóng đá net, ưu điểm của sơ đồ này là tính kiểm soát cao, dễ dàng chuyển đổi trạng thái từ phòng ngự sang tấn công.

• Pep Guardiola sử dụng biến thể 4-3-3 với tiền vệ trung tâm có thể lùi sâu làm trung vệ thứ ba khi cần.
• Liverpool dưới thời Klopp cũng từng rất thành công với 4-3-3 khi dùng tốc độ của Mane và Salah cùng khả năng hoạt động rộng của Firmino.

Sơ đồ này phù hợp với các đội có hàng tiền vệ kỹ thuật và khả năng cầm bóng vượt trội.

Sơ đồ chiến thuật bóng đá 4-2-3-1

Trong khoảng một thập kỷ qua, sơ đồ 4-2-3-1 được xem là sơ đồ “quốc dân” của bóng đá Anh. Đội hình gồm 4 hậu vệ, 2 tiền vệ phòng ngự (hoặc một phòng ngự, một box-to-box), 3 tiền vệ công và 1 trung phong cắm.

Ưu điểm chính của 4-2-3-1 là tính cân bằng, dễ thích nghi trong mọi tình huống. Nó cho phép đội bóng vừa có sự vững vàng ở trung tuyến, vừa có thể triển khai tấn công nhanh với các tiền vệ cánh và hộ công.

Các HLV như Erik ten Hag, David Moyes (West Ham), hay Ange Postecoglou (Tottenham) đều từng vận dụng sơ đồ này rất hiệu quả trong nhiều lich bong da của CLB trước đây. Trong đó, vai trò của “số 10” (tiền vệ công trung tâm) như Bruno Fernandes hay James Maddison là cực kỳ quan trọng.

Sơ đồ 3-4-3: Trào lưu hiện đại hóa lối chơi

Sơ đồ 3-4-3 trở nên phổ biến tại Anh sau thành công của Antonio Conte với Chelsea mùa giải 2016/17. Sơ đồ này gồm 3 trung vệ, 2 hậu vệ biên dâng cao hoạt động như tiền vệ cánh, 2 tiền vệ trung tâm và 3 tiền đạo (1 trung phong và 2 tiền đạo cánh).

Điểm mạnh của sơ đồ này là khả năng tạo chiều rộng tối đa, tăng cường sức mạnh ở tuyến giữa và dễ chuyển từ phòng ngự sang phản công nhanh.

Hiện nay, một số đội như Newcastle, Chelsea, hay Brighton thỉnh thoảng vẫn sử dụng 3-4-3 hoặc biến thể gần giống như 3-4-2-1. Với các hậu vệ biên có tốc độ và thể lực như Reece James, Kieran Trippier hay Tariq Lamptey, sơ đồ này phát huy tối đa hiệu quả.

Sơ đồ chiến thuật bóng đá 3-5-2

Sơ đồ 3-5-2 gồm 3 trung vệ, 2 wing-back, 3 tiền vệ trung tâm và 2 tiền đạo. Đây là sơ đồ thiên về phản công và kiểm soát khu vực trung tuyến, thường được các đội có lực lượng yếu hơn áp dụng khi đối đầu với các ông lớn.

Ví dụ:

• Sheffield United mùa 2019/20 từng gây sốc khi dùng 3-5-2 cực kỳ hiệu quả.
• Inter Milan của Conte ở Serie A và một vài đội tại Premier League như Wolves, Aston Villa cũng thử nghiệm sơ đồ này.

Tuy nhiên, điểm yếu là khả năng pressing không cao, dễ bị “bắt bài” nếu thiếu những cầu thủ sáng tạo ở giữa sân.

Sơ đồ 4-4-2 cổ điển và biến thể kim cương

Dù có phần lỗi thời, nhưng 4-4-2 cổ điển vẫn xuất hiện rải rác ở những đội như Burnley, Luton Town hay thậm chí là Crystal Palace, khi họ muốn tăng cường phòng ngự và sử dụng bóng dài. Trong khi đó, sơ đồ 4-4-2 kim cương (4 tiền vệ xếp hình thoi) có thiên hướng kiểm soát bóng nhiều hơn và được một số HLV trẻ như Vincent Kompany thử nghiệm tại các giải hạng dưới và dần mang lên Premier League.

Xem thêm: Đá phạt gián tiếp là gì? Quy tắc cơ bản khi đá gián tiếp trong bóng đá

Xem thêm: Top 10 sân vận động bóng đá lớn nhất Châu Âu hiện tại

Bóng đá Anh không chỉ là nơi hội tụ những cầu thủ hàng đầu, mà còn là “sân khấu” chiến thuật đa dạng và hiện đại. Từ 4-3-3 kiểm soát bóng, 4-2-3-1 cân bằng, cho đến 3-4-3 và 3-5-2 phản công sắc sảo, mỗi HLV tại Premier League đều mang đến những sơ đồ chiến thuật bóng đá riêng biệt, tạo nên tính cạnh tranh và hấp dẫn khó nơi nào sánh bằng. Chính sự phát triển chiến thuật mạnh mẽ này đã góp phần giúp bóng đá Anh giữ vững vị thế là một trong những nền bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh.